Veel ondernemers werken met algemene voorwaarden. Terecht: ze bieden houvast bij conflicten, betalingskwesties en aansprakelijkheid. Een van de krachtigste (en meest besproken) bepalingen is het exoneratiebeding de bepaling waarin aansprakelijkheid (deels) wordt uitgesloten. Maar let op: niet elk exoneratiebeding houdt stand. Wanneer is uitsluiting van aansprakelijkheid juridisch wel toelaatbaar?
Wat is een exoneratiebeding?
Een exoneratiebeding is een clausule in de algemene voorwaarden waarin staat dat een partij (de gebruiker) niet of slechts beperkt aansprakelijk is voor schade. Denk aan zinnen als: “Leverancier is niet aansprakelijk voor enige indirecte schade, gevolgschade of winstderving of Aansprakelijkheid is beperkt tot het factuurbedrag.”
Mag dat zomaar?
In beginsel wel, contractsvrijheid is een belangrijk uitgangspunt in het Nederlands recht. Maar er zijn grenzen, vooral in deze drie situaties:
- Opzet of bewuste roekeloosheid – Aansprakelijkheid voor schade die ontstaat door opzettelijk of bewust roekeloos handelen kan niet worden uitgesloten.
- Consumentenkoop – Bij consumenten gelden strengere regels. Bepaalde exoneraties kunnen als (vermoedelijk) onredelijk bezwarend worden aangemerkt.
- Surpriseclausules – Bedingen die zó ongebruikelijk zijn, dat de wederpartij ze niet hoefde te verwachten, zijn mogelijk vernietigbaar (art. 6:233 BW).
Voorbeeld uit de praktijk
Een IT-bedrijf had in haar algemene voorwaarden haar aansprakelijkheid uitgesloten, behalve bij opzet of grove schuld. Een klant (bedrijf) verloor essentiële data door een fout van het IT-bedrijf. De rechter oordeelde dat het exoneratiebeding geldig was, omdat: niet onredelijk bezwarend noch naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar, beide partijen zijn rechtspersonen die de werkzaamheden in het kader van de uitoefening van hun bedrijf overeenkwamen, het exoneratiebeding in het handelsverkeer een gebruikelijk beding is en geen sprake is van grove schuld. De rechtbank en het Hof achtte de exoneratieclausule van toepassing en niet vernietigbaar.
Tips voor ondernemers die exoneratiebedingen gebruiken
- Beperk, maar sluit niet alles uit: Geef aan voor welk soort schade u niet aansprakelijk bent, maar houd ruimte voor uitzonderingen.
- Pas op bij kernverplichtingen: U kunt zich niet onttrekken aan de kern van de dienstverlening.
- Zorg voor duidelijke acceptatie: Algemene voorwaarden zijn alleen van toepassing als de wederpartij er tijdig mee heeft ingestemd.
- Laat uw voorwaarden actualiseren: Wetgeving en rechtspraak veranderen. Een jaarlijkse check voorkomt onaangename verrassingen.
Checklist: Is uw exoneratiebeding juridisch houdbaar?
🔲 Beperk uw aansprakelijkheid, maar sluit deze niet volledig uit
Volledige uitsluiting is vaak niet verdedigbaar, zeker bij kernverplichtingen of ernstige fouten.
🔲 Gebruik heldere en begrijpelijke taal
Vage of juridisch complexe zinnen worden sneller als onredelijk beoordeeld.
🔲 Vermijd uitsluiting bij opzet of grove nalatigheid
Deze beperkingen zijn in vrijwel alle gevallen nietig.
🔲 Controleer of uw beding geldt tegenover consumenten
Consumenten genieten extra bescherming: bepaalde bedingen zijn automatisch vernietigbaar.
🔲 Sluit geen kernverplichtingen uit
Als u bijvoorbeeld hostingdiensten aanbiedt, kunt u aansprakelijkheid voor dataverlies niet zomaar uitsluiten.
🔲 Zorg dat de wederpartij uw algemene voorwaarden tijdig accepteert
Zonder juiste terhandstelling zijn de voorwaarden niet geldig.
🔲 Laat uw algemene voorwaarden jaarlijks toetsen op actualiteit
Nieuwe wetgeving of rechtspraak kan de geldigheid beïnvloeden.
Twijfelt u over de geldigheid van uw algemene voorwaarden? Keizersgracht Ray Advocaten helpt u om uw exoneratiebedingen juridisch waterdicht te maken.
Wilt u zeker weten dat uw algemene voorwaarden juridisch standhouden bij een conflict?
Keizersgracht Ray Advocaten beoordeelt, actualiseert en stelt algemene voorwaarden op, met oog voor de risico’s in úw branche.
www.keizersgrachtray.nl | info@keizersgrachtray.nl | 08822342000
#algemenevoorwaarden #exoneratie #aansprakelijkheid #contractenrecht #ondernemen #juridischadvies #voorwaardencheck #zakendoen #keizersgrachtrayadvocaten
